Audiovisuele Producties en Muziekrechten

Bij het gebruik van muziek in audiovisuele producties dient er toestemming te zijn van de rechthebbende(n). Permissie voor het combineren van geluid met beeld, in de vorm van een schriftelijke licentie. Vaak verloopt het clearance traject direct via het platenlabel en de uitgeverij van de auteurs en de uitvoerenden, alsook via Buma/Stemra. Aan deze partijen dient vooraf (ex ante) toestemming dient te worden gevraagd. In de regel dient er aan Buma/Stemra (Auteursrechten) en Sena (Naburige Rechten) te worden afgedragen na vertoning. Soms staat de hoogte van het te betalen bedrag vast, soms kan er over worden onderhandeld. Een en ander is afhankelijk van met welk soort muziekrechten u te maken heeft, het soort muziek dat in de media productie wordt gebruikt en de precieze toepassing ervan.  

Muziekrechten audiovisuele media

I. 4 Soorten Rechten

Stemra onderscheidt verschillende rechten bij het combineren van beeld en geluid in audiovisuele media. Hier gaat het om muziek in audiovisuele producties zoals films, video’s, commercials, onderwijs- en bedrijfsproducties. Je kunt van soorten muziekrechten audiovisuele media spreken.

1. Eerste vastlegging of Synchronisatierecht (de rechten die verschuldigd zijn door de samenvoeging van beeld en geluid op de master). 

2. Mechanische reproductierechten (de rechten van componisten, tekstschrijvers en uitgeverijen bij mechanische verveelvoudiging zoals een DVD productie). Indien er geen mechanische reproductie plaatsvindt behoeven deze rechten uiteraard niet te worden afgedragen (bijvoorbeeld bij een commercial). 

3. Fonografische rechten of Opnamerechten: (de rechten van de producent dan wel de uitvoerende artiesten voor de geproduceerde of ingespeelde opname). Stemra heeft hierover met alle grote platenmaatschappijen afspraken gemaakt. Stemra regelt de licenties hiervoor derhalve namens de platenmaatschappijen.  

Fonografische rechten behoeven niet te worden afgedragen indien de producent van bijvoorbeeld een reclame of een film de muziek opnieuw laat inspelen door een orkest of laat coveren. Doordat in dit geval geen gebruik wordt gemaakt van een bestaande opname zijn er geen fonografische rechten verschuldigd. In geval de oorspronkelijke componist is aangesloten bij de Buma dient wel toestemming van de Buma te worden gevraagd bij het gebruiken van cover/ nieuwe uitvoering door studiomuzikanten (nrs. (1), (2)en (4) zijn hier wel verschuldigd). Is de oorspronkelijke componist/liedjesschrijver ongebonden, dus geen lid van de Buma dan dient toestemming om de cover te gebruiken met die persoon zelf (immers de rechthebbende) te worden geregeld. In die situatie is er van Buma afdrachten geen sprake.

4. Uitvoeringsrechten of Vertoningsrechten (de rechten verschuldigd voor openbaarmaking van de gebruikte muziek op bijvoorbeeld televisie, bioscoop, internet, winkels, beurzen of binnen het bedrijf). Bij vertoningen in het buitenland dient een regeling met de ‘’buitenlandse Buma’’ te worden getroffen. In Duitsland bijvoorbeeld de Gema, in België Sabam, in Frankrijk Sacem en in de VS Ascap of BMI. 

II. 3 Soorten Muziek

Stemra onderscheidt 3 muzieksoorten die bepalend zijn voor de hoogte van de vergoeding van het gebruik ervan in audiovisuele media. 

1. Library Music (of Stockmusic): muziek die speciaal is geproduceerd voor gebruik in audiovisuele producties. De muziek dient zelf op maat te worden gemaakt en is vaak niet exclusief. Voordeel is dat de kosten van te voren duidelijk zijn en dat er altijd toestemming wordt gegeven via Buma/Stemra. 

2. Bestaand (hit)repertoire: commerciële muziek van vaak bekende artiesten die in de winkel of op internet te koop is. Stemra benadert in dit geval de componist en master owner dan wel de platenmaatschappij. Voordeel hiervan is dat de muziek voor het publiek herkenbaar is. Nadeel is dat er mogelijkerwijs geen toestemming komt of dat de licence fee exorbitant hoog is. Er bestaan namelijk geen standaardtarieven voor. Ook kan deze hele procedure veel tijd in beslag nemen waardoor deadlines in het gedrang kunnen komen. Het is aan te bevelen in dit soort situaties een alternatief nummer achter de hand te hebben waarvoor al wel toestemming is gegeven. 

3. Opdrachtmuziek: muziek die op maat wordt geproduceerd voor de audiovisuele productie. Met de componist worden afspraken gemaakt over diens honorarium voor het componeren en opnemen van de muziek. Ook voor de eerste vastlegging worden rechtstreeks met de componist afspraken gemaakt.  

Synchronisatierechten en Fonografische rechten

De synchronisatierechten en de fonografische rechten verlopen derhalve niet via Stemra. Met Stemra worden wel de (eventuele) mechanische reproductierechten geregeld alsook de eventuele kopierechten (vergoeding voor mogelijk hergebruik van de opdrachtmuziek). Met Buma worden tenslotte de vertoningsrechten geregeld. 

Tenslotte bestaat er nog de mogelijkheid ''rechtenvrije'' muziek te gebruiken van componisten/producers die niet zijn aangesloten bij Buma/Stemra en Sena. De term rechtenvrije muziek impliceert hier dat men niet met Buma/Stemra dan wel platenmaatschappijen te maken krijgt. De vergoeding voor het gebruik van de muziek in een media productie kan bij deze vorm van muziek namelijk direct met de rechthebbende worden geregeld. Het verdient aanbeveling de afspraken hierover neer te leggen in een schriftelijke overeenkomst (master en sync license agreement) dan wel een speciaal daartoe bestemd muziekcontract waarin ieders rechten en plichten duidelijk staan vermeld. 

III. 3 Soorten Audiovisuele Producties

1. Audiovisuele producties bestemd voor verkoop, verhuur en vertoning in bioscopen, filmhuizen e.d. Hieronder vallen bijvoorbeeld bioscoopfilms, documentaires, korte films en games. Voor vertoningen van producties op filmfestivals behoeft bij wijze van uitzondering geen toestemming te worden gevraagd. Voor de hierboven onderscheiden 3 soorten van muziek gelden verschillende tarieven en aanvraagprocedures. 

2. Commercials. Hieronder vallen reclamespotjes op radio en TV, op evenementen op ‘groot-beeldschermen’ (megaconcerten en sportwedstrijden) en in-store. Bij alleen Internet: Onder het vertoningsgebied Televisie vallen commercials bestemd voor internet met beeld. Onder het vertoningsgebied Radio vallen commercials bestemd voor internet met alleen geluid. Per muzieksoort gelden wederom verschillende tarieven. 

3. Overige audiovisuele producties zoals educatieve media producties voor onderwijsinstellingen, bedrijfsfilms en in-store producties, studieprojecten, registratie (audiovisuele vastlegging van bruiloften en feesten welke niet verkrijgbaar zijn via de reguliere kanalen) en achtergrondmuziek voor telefoonlijnen. Per muzieksoort gelden wederom verschillende tarieven en er zijn lowbudgetregelingen en staffelkortingen mogelijk. 

Bij gebruik van alleen library music, opdrachtmu­ziek, of bestaand (hit)repertoire waarvoor standaard tarieven gelden, kan worden volstaan met het insturen van een volledig ingevuld Buma/Stemra formulier ''Aanvraag-/ opgaveformulier voor een commercial'' dan wel (afhankelijk van het soort media productie) “Aanvraag voor toestemming audiovisuele productie”. Op basis van de door de producer van de audiovisuele media verstrekte opgave en de hiervoor vermelde tarieven voor gebruik ontvangt deze van Stemra een factuur en na betaling een ''Bewijs van Licentie''. Pas dan mag gebruik worden gemaakt van de muziek. Bij bestaand (hit)repertoire is bovendien expliciete toestemming van de rechthebbende(n) vereist. Houdt daarnaast ook rekening met de Buma rechten voor vertoning/ openbaarmaking van de muziek. 

Kosten muziekrechten audiovisuele producties

De kosten voor muziekgebruik in audiovisuele producties zijn derhalve afhankelijk van vele factoren. Belangrijk daarbij zijn de Buma rechten. Ook spelen zaken als bekendheid van de muziek, persoon of nabestaanden van de componist, platenmaatschappij, toepassing, verspreidingsgebied, gebruiksduur, stijl / uitvoering, aantal zenders en het aantal uitzendingen een rol. Er zijn bovendien verschillende trajecten te onderscheiden, met ieder een eigen procedure en tijdpad met bijbehorende aanmeldingsformulieren. Om boetes en zelfs rechtszaken te voorkomen is het van groot belang dat de muziekrechten audiovisuele producties zijn gecleared dan wel vastgelegd. Wij begeleiden dit traject voor u.  

Indien u naar aanleiding van de informatie op deze pagina behoefte heeft aan juridisch advies, neem dan gerust vrijblijvend contact met ons op. Wij kunnen het toestemmingstraject desgewenst begeleiden of geheel uit handen nemen. Daarmee bespaart u tijd en energie die u liever in uw corebusiness investeert.